Świętochłowice - Forum bez polityki

Idzie to tyż posuchać na www.ojgyn.blog.onet.pl

Nó, a terôzki blank ze inkszyj faski, ze inkszyj zorty. Tyż szczwôrtego môja tela, iże we łoziymdziesióntym roku umrziło sie takimu jednymu, kiery sie mianowôł Josip Broz-Tito. Miôł ci łón wtynczôs łoziymdziesiónt łoziym lôt. Po jakiymu jô sam łó niym gôdóm? Anó beztóż, iże za jejigo czasów Jugosławijô to bół sam kole nôs we Ojropie nôjgryfniyjszy kraj, kaj kôżdy kciôł pojechać na wywczasy. Jô tyż ze mojóm Elzóm byli my tam dwa razy. Rółz we Szibeniku (Šibeniku) kole Splitu, a drugi rółz we Dubrowniku, na isto nôjszykowniyjszym mieście Jugosławii, côłkij Jugosławiji. Wtynczôs, we latach siedymdziesióntych tyrało sie do Jugosławii niy na paszport, ino na takô „wkładka paszportowo”, kiero bóła ino tam ważnô. Trza bóło przodzij erbnóńć „promesa dewizowo” abo jechać bez „Orbis”, kiery dôwôł kôżdymu maluśki taszyngeld; niy bocza terôzki wiela to gynał bóło, ale tak kole sto dularów. My byli dwa razy za rajóm chocia tam szło sie wykludzić ino rółz na trzi lata. Nale łod czego byli wteda przociele, pociotki. Stykło, iże jedna naszô kamratka praskła do takij „ksiónżyczki walutowyj” sztympel „anulowano” i żôdyn sie niy kapnół, iże na bezrok juzaś my tam sie wybrali. Piyrszy tyż rółz pofurgli my amerikańskimi fligrami bo Jugole, inakszij niźli Polôki, sprawiyli sie swoje fligry „boeningi” i „douglasy” we Americe. Nale, to wszyjsko jesce psinco. Byli my we tym Dubrowniku, kiej przijechôł hań Prezidynt Tito. Jak tyż możno miarkujecie, wszyjskie tameszne srogie perzółny zawdy mieli łobstawa, takich ichnich „borowików”. Tito tyż miôł. A, iże łón bół na isto szpasowny, wicny chop i kocynder, te „borowiki” musieli festelnie ci na niygo dôwać pozór. Rółz tak na łodwieczerz siedzieli my sie we takim maluśkim szynku przi piwie i suszónych rybach a tak ci we winklu tego szynku balanga jakosik srogô tam zbajstlowali. Fórt i jednym ciyngym te wszyjske tameszne chopy sztrekowali te ichnie „lufki” (Jugole słepali swoja rakija ino ze takich podugowatych achtlików, ani to flaszecki, ani to kulawki). Słepali jedna laga za drugóm, a pôruch chopa, już deczko starucnych, radowało sie choby byli na wiyjskim wiesieli. Chopy już mieli trocha pod myckóm i – jak to łóni mielie we zwyku – napoczli śpiywać te swoji śpiywki. A sam naobkoło gzujóm policyjne ałtoki na ziryjnach; na isto cosik sie dzieje, auflauf i róntas jak sto diosków. Łorôz wparzóło rajn dwuch takich srogich chopów, kukajóm tak po wszyjskich ekach, i po jakisik kwilce fresy jim sie lachajóm, chichrajóm... podlazujóm do tyj eki, tam kaj te starziki słepali, śpiywali i stanyli tak sztram kole nich a ółber kôzôł wszyjskim inkszym, cudzym wylazować drab ze szynku. Prziszli my do hotylu i przi wieczerzy pytómy sie gospodzkigo co tyż to sie dziôło? A tyn ółber – musza Wóm pedzieć, iże bez pôra lôt robiół za łosobistygo kelnera na wyspie Krk lebo Hwar u tego jugosłowiańskigo Prezidynta – gôdô, iże nic sie niy stało, tela ino co tym ichnim „borowikóm” prezidynt Tito pitnół „na miasto” jak to miôł we zwyku. Miôł ci tyn Josip Broz-Tito bele kaj, we wszyjskich dziydzinach, pôłno przocieli, kamratów ze partyzantki, kierym za zasługi niy dôwôł myndali, a ino „koncesyje” na take razinku maluśkie szynki. Tito na isto flyjgowôł jejigo partizantów i... sztudyntów. Mieli go ci tyż łóni we srogij zocy i reszpekcie. A kiej przijyżdżôł kajsik do jakigoś miasta, do jakisik dziydziny tak machlowôł, tak chachmynciół aże zbamónciół ta jejigo łochróna i śmiatôł do kamratów ze kierymi móg szluknóńć tyj rakiji jak za dôwnych lot. I tak ci gynał we tym szynku kaj my sie polekuśku szlukali piwo i ćkali te suszóne harynki siedziôł Tito ze swojimi kamratami, kiej wparzyli tam te policajty. Jesce tyn nasz ółber sie festelnie asiół, iże we Dubrowniku to za niym ino bez dwie godziny sznupali, bo kiej zbajstowôł taki fal we Mostarze, to ci go blank niy poradziyli znôjść aże bez dwanôście godzin. I Wiycie? Podwiyl tyn Josip Broz-Tito reskiyrowôł tóm Jugosławijóm, bóła ci łona dló nôs sam we Polsce jak tyn côłki Zachód. A kiej go ino niy nastykło, wszyjsko sie rozpyrskło i same na isto widzirliście jak to tam terôzki wyglóndo. Bo dejcie ino pozór! Spómniôłech sam alke gryfne, zabytkowe miasto Mostar we terôźnij Bośni-Hercegowinie. Ludzie! Jezderkusie! Jakie ci to bóło szykowne miasto. Bóło, bo bez te haje we latach dziewiyńćdziesióntych tam nôjwiyncyj rómraju i bajzlu bóło, tam nôjwiyncyj stawiyni pobulyli, rozpraskli. Bół ci tam szykowny, zabytkowy mostecek nad rzykóm Neretwóm. Côłki ci łon wyłónaczóny bół ze srogszych i myńszych bergów, a zbajstlowany jesce jakiesik bez szejśćset lôt tymu nazôd. Łón ci bół tak sprawióny, iże bez cymyntu, bez zaprawy, bez malty trzimôł sie do kupy ino pod jejigo wôgóm. Ciyngiym sie tam bez te setki lôt we tym Mostarze prali a tyn mostecek wszyjsko szczimôł. Bali i bez łobie łostatnie wojny nic mu sie niy stało. Dziepiyro terôzki jak sie swoje napoczli prać miyndzy sobóm, zbulyli do imyntu i tyn mostecek. I terôzki ino te, co sie we piyrwyjszyj Jugosławiji jakiesik szkartki lajstli, poknipsowalio i to wszyjsko do dóm prziwiyźli, mogóm sie na łobrôzkach tyn „zabytek” łobejrzeć. Bo tyn, kiery terôzki we Mostarze idzie łobejzdrzić, to postawiyli blank łod nowa.

_________________
Ojgyn z Pnioków