Świętochłowice - Forum bez polityki

Idzie to tyż posuchać na www.ojgyn.blog.onet.pl

Jakesik dwiesta pŏrã lŏt tymu nazŏd napoczli ci sam u nŏs na naszym Ślōnsku bajstlować, sztalować, nŏjprzodzij gruby, a niyskorzij roztomajte werki. Fto tak na isto poradzi gynał porachować wiela my sam mieli grubōw, i wiela werkōw? Przeca kŏżde miasto miało swojã gruba i swōj werk. A byli i take miasta, kere mieli po dwie-trzi gruby lebo dwa werki, abo i jedne i drugie do kupy. Wiym, iże wszyjskie poradzicie u sia to wyrachować, toć tyż styknie, iże rzykna co we Chorzowie byli nŏjprzodzij trzi gruby i dwa werki. Terŏzki już niy ma żŏdnyj gruby (chocia jesce pod samiuśkim miastym możno fedrujōm?). A werki? Nō je ci „Kościuszko”, kero dŏwnij mianowali „Krōlewsko Huta”, „Königshütte”, „Piłsudski”, ze keryj terŏzki uplōncła sie szpotlawŏ cera „Huta Krōlewska”. Tyn werk postawiyli kole wsi Chorzōw, a niyskorzij wyszykowali naobkoło piyrwyjsze miasto Krōlewskŏ Huta. Na isto bōło ci to (i je) jedyn taki plac na świycie, kaj nŏjprzodzij bōł werk, a dziepiyro niyskorzij wedle sroge miasto. I zawdy tyż ze tymi werkami, grubami skuplowane bōło i to, co poradziyli sie przitrefić niyszczysne cufale, przi kerych abo zatrzasło poruch chopa, abo tyż łostali kalykōma. Nō ale, ludzie samstōnd zawdy mieli na wszyjsko niyszczysne jedyn medikamynt. Ta medicina to bōł szpac, to byli wice, to byli roztomajte wigyjce i kocyndry, kere poradziyli ludzi uholkać, łozchichrać do imyntu. Wice i fajne powiarki, fto łōnych niy znŏ, niy spokopiōł. Przeca w nich je wszyjsko, i te czŏrne zajty życiŏ na tyj ziymi, ta sztyjc utropa babeczek eźli wyjńdzie na wiyrch ze gruby jeji chopecek, eli – nikiej tela inkszych – łostanie tam na dole, lebo go lajchyntryjgry przismycōm do dōm we miechu.
Jŏ sam terŏzki spōmnã jedna tragedyjŏ ło keryj bez cŏłkie piyńćdziesiōnt bōło we Chorzowie, i we cŏłkij Polsce blank cicho. A i terŏzki jakosik żŏdyn ło tym niy gŏdŏ. Latoś tyż (a trefi to terŏzki we wtorek) piźnie już szejśdziesiōnt dwa lata i dalszij tam na wiyrchu, we Warszawie żŏdyn tak po prŏwdzie niy kce ło tym boczyć. Gŏdōm sam ło tyj srogij tragedyji na chorzowskij grubie, kerŏ sie wteda mianowała „Barbara-Wyzwolenie”. Dwadziestego piyrszego marca tak ci kole godziny siōdmyj na łodwieczerz hajcło sie na łoddziele piyrszym flycu (pokładu) 501. Retli iber trzista hajerōw, ale dziepiyro terŏzki mōndroki dorachowali sie, co po siedmiu tydniach retōngu, „akcji pożarowej” łostało umrzitych aże łoziymdziesiōnt jedyn berkmōnōw. Terŏzki kŏżdyrok we keroś marcowŏ niydziela jes mszŏ we naszyj chorzowski „Barabōrce” (i we „Jōzefce” tyż) za tych wszyjskich chopōw, karlusōw, fyrniokōw, kerzy wtynczŏs na tyj grubie zgorali, i kerych niyskorzij we drzewniannych paketlikach na wierch wysmycyli. Jakech pedziŏł, mało fto ło tym bez te wszyjskie lata boczōł. Nie przepōmnajōm tego ino nasze ludzie ze Chorzowa. A jŏ to spōminōm skuli tego, iże mōmy terŏzki czas srogopostnych rekolekcjōw. Starożytne słōwecko łacińskie „recollectio” znacy tela, co take letkie drinne skupiynie, poskładanie do kupy tego wszyjskgo, co sie rozpyrskło, co sie potraciyło, co nōm kajsik we życiu citło i ło czym czowiek przi tym tyraniu, przi tyj lŏtaninie za betkōma, za tym coby bōło dzieckōm co do gymby wrajzić – już terŏzki blank my przepōmnieli. I wartko przijńdōm świynta, Wielkanoc, bo przeca już jutro mōmy Niydziela Palmowŏ. A i te rekolekcyje, i Niedziela Palmowŏ, to sōm zwyki, kere Ślōnzŏki festelnie we zocy, we srogim reszpekcie majōm. Sam gynał mi sztimujōm słōwecka Bonawentury z Kochanowa, znaczy Leona Potockiego, kery napisŏł bōł kajsik we pŏłowie dziewiytnŏstego wiyka:
„Minęły wieki, a tak jak niegdyś znicz pogan strzeżony, tak jak pogańskie pamiątki od ludu przechowywane – pielęgnujemy dawne przodków obrzędy: to co weszło w zwyczaj, niech zwyczajem zostanie, a to, co było, cośmy od Ojców zasłyszeli, lub sami jeszcze widzieli, przekażmy tym, co po nas przyjdą, pomni, że gdzie była przeszłość, tam i przyszłość będzie...”.

_________________
Ojgyn z Pnioków