Świętochłowice - Forum bez polityki

Idzie to tyż posuchać na www.ojgyn.blog.onet.pl

Mie terôzki przilazujóm fo filipa blank inksze łobrôzki. Łobrôzki ino ale deczko skuplowane ze tym tydniym, ze Wilijóm i Godami.
U nôs na planty kole knapszaftu a wele szkółki pomaluśku przilazujóm stare ludzie, coby ździebko kostyry wygrzôć na słońcu... jak klara świyci. Łod lôt te same gymbulki posmôrszczane jak byrny, pieczki, ryncyska powykróncane łod roboty i łod rojmatyki, a i jejich szłapy niy poradzóm już tak deptać jak kejsik. I tyż kôżdyrok choby łónych mynij bóło.
– Wiycie Gerliszko, iże na podzim naszyj Rółzie sie zemrziło?
– Ja, wiym, wiym ale łóna niy bóła jesce takô starô, dziepiyro pizło łónyj jakiesik siedymdziesiónt lôt.
– Nó, ja, ale zawdy miała srogô utropa; chop jij zemrził jakiesik dwa lata tymu nazôd. Synek jes terôzki za elwra, i cheba nikaj roboty niy znôjdzie. Gruba mu zawarli, chop kole śtyrdziystki, to fto go tam do jakisik roboty weźnie?
– Ja, a ta naszô sómsiôdka ze łostatnij siyni, we tych ćmawych brylach, ta takô maluśkô. Łóńskigo roka pizło łónyj dziewiyńćdziesiónt lôt.
– Aaaa, ta sie trzimie, tela co bez côłki podzim niy wylazowala na dwór, coby sie niy przeziómbić; cera ci tak jóm flyjguje.
– Tyż żech bóla na pogrzebie Dudzinyj i Lyndzikowyj, łobie mieli tyż po dziewiyńćdziesiónt lôt. – gôdô juzaś inkszô.
– A wiycie, moje wy roztomiyłe! Dôwnoch niy widziała Makela. Możno tyż mu sie już bez te lato zemrziło, abo co?
– Gôdôcie ło tym, co już za tela niy miarkowôł, co tyż to sie kole niygo dzieje? Przeca łón miôł gryfnô pynzyjô, to przeca niy musiôł tyrać po hasiokach, pra?
– A, i dziecka miôł łodchowane, tela, co sie po świycie rozpyrskli, i ło swojim łojcu ździebko przepómnieli.
– Stary Makel jes we altyshajmie. Jedna flyjgera ze samtyjszygo lazarytu mu we takim gryfnym dómu łobsztalowała plac i terôzki mô flyjga i co do gymby wrajzić. Mô tyż ci możybnóść ze kimsik pogôdać, poberać, pospóminać. Nó i bez świynta tyż niy bydzie terôzki już blank sóm.
– Mô sie dziecka, jes srogô utropa, niy ma dziecek, tyż niyhersko – napoczła jedna ze tych bôb przi knapszafcie swoja łozprôwka. – Wiycie! Strzoda po łóńskij Wielkanocy, we łoknie za gardinóm na drugim sztoku łod rana szło ci uwidzieć gowa, siwe wosy, styranô bez côłkie życie gymbulka i łoczy, ślypia, kiere już bali i płaczków niy majóm; dosik sie we żywobyciu naślimtali, dosik. Wojna, chopecek we Wermachcie a bracik ze côłkim chorzowskim 75 Pułkiem Piechoty podeptôł piyrszygo wrzyśnia aże pod Tychy. Niyskorzij bóło Dachau, Gusen i Mauthausen. Zatym przikwanckôł sie śtyrdziesty siódmy lebo łósmy rok. Chop, po wyzwolyniu, jesce we miymieckim przebleczyniu, przebakôł kajsik na Syberyji pôra lôt i przkludziół sie nazôd do Chorzowa, tela, co już ze tuberóm. Wyflyjgowali go i jesce pôranôście lôt przeżół na tym Bożym świycie. Brat już ze lagru sam do Chorzowa niy wróciył sie nazôd. Łożyniół sie u Ynglynderów, kaj cały jejigo lagrowy lazaryt wykludziyli. Prziszli dziecka na świat, dobrze niy bóło, ale jak to u nôs na Ślónsku, familijô bóła zawdy nôjważniyjszô. Dziecka ci wyrośli i jakosik sie sam u nôs tyż placu niy poradziyli znôjść. Ftoś rzyknół, iże kiej faterek bół wojôkym we Wermachcie, a starziki urodziyli sie we Bytóniu, idzie wykludzić sie do Efu, do Miymiec i zarôzki idzie erbnóńć „obywatelstwo” miymieckie. Cera ze chopym i samotny, fyrniok Gerad pojechali. Pôra lôt zetrwało, jak tam sie łónym wszyjsko poskłôdało. Terôzki sóm i wnuki, kiere szkoły pokóńczyli, ale już tam, już po naszymu, po polskiymu (a co dziepiyro po ślónsku) gôdać niy poradzóm. Piyrsze lata, to na kôżde świynta, na Wilijô, na Wielkanoc, na Wszyjskich Świyntych mieli czasu za tela, coby łojców sam tyż nawiydzić. Tatulkowi sie zemrziło jakiesik śtyry lata tymu nazôd. Przikludziyli sie na pogrzyb, tela, co... dwa dni niyskorzij.
– Niy ma czasu, mamulko, durch trza filować, wachować swojij roboty, a i dzieckóm tyż trza mocka sprawić, niy ma letko – gôdô cera a dupluje ji synek Gerad, kiery sie już tam we Miymcach łożyniół i jejigo babeczka niy mô rada fyrtać łoziymset kilomyjtrów do świekry, kieryj niy poradzi spokopić, i kierô jes jakosik inkszô łod miymieckich sómsiôdów; jes blank cudzô...
– Pytlinô, a jak tam u wôs po świyntach? Dziecka wôs nawiedziyli? – spytôłech sie kejsik po Wielkanocy naszô pniokowô starka Erna.
– Wiysz Ojgyn, jô już łóńskigo roku na Wielkanoc i na Wilijô sie łónych niy doczkała. Latoś tyż niy... nó ale, łóne blank niy majóm czasu, ani przileżytości, coby sam na pôra dni przijechać. Przeca łóne majóm mocka roboty i utropy, coby ze wszyjskim przijńść dran, i kaj by tam miarkowali, coby dó mie côłkô familijô przikludzić. Jô tak by tak wszyjsko na świynta zrychtuja, ale niyskorzij côłke jôdło dowóm do naszyj „Józefki”, dlô tych, kierzy już blank samtukej nic niy majóm. Ale, ale. Latoś mi briftryjger prziniós gryfnô szkartka na świynta! „Aus Österreich”, ze austrijackich Alpów, kaj wykludziyli sie tydziyń skorzij Godów, coby deczko łoddychnóńć i coby jejich dziecka tyż mieli laba i uciycha aże do Trzech Króli.
– Przeca panie Ojgyn – rzóndzi dalszij stareczka Erna Pytlinô – jô jich niy moga szterować. Przeca to sóm na isto dobre dziecka, ło wszyjsko sie starajóm, ło wszyjsko tropióm, coby ino lepszij jak my żyć. Przeca dobrze jim sie wiydzie, bydóm mieli możno lepszyjszô, niźli jô, pynzyjô a i dziecka możno łostanóm inżiniyróma, dochtoróma...?
Znôcie take starki? A toć, iże znôcie! Łóne dlô sia już nic niy kcóm, tela, coby żôdnymu niy zawôdzać, tela coby nikogo niy szterować... ino kaj sie podziôła ta naszô ślónskô zoca, srogi reszpekt dlô Łojców i Starzików? Możno juń przodzij wlazła do tyj côłkij Ojropy?

_________________
Ojgyn z Pnioków