Idzie to tyż posuchać na
www.ojgyn.blog.onet.plŁocuciōłech sie rōncz ino napocznōł sie rozwidniok, kiej ino widniało... znacy sie, kajsik ło drugij po połedniu. Ja, ja – niy chichrać sie sam ino – alech sie dyć legnōł do prykola tak jakosik kole dwanǒstyj we połednie! I jak ci to napisǒł kejś nasz nǒjlepszyjszy dichter, poyta słōwiański Jōn Kochanowski ze Sycyny: „Poszǒłech spać blank trzyźby a wstǒłech stopierōńsko naprany!”
A miǒłech ci kiejsik kamrata, sztramskigo karlusa Ecika. Łoba’chmy mieli radzi fusbal i gōry, byli’chmy miyłośnikōma fusbalu i wandrowaniǒ po gōrach. Nō, joch tam za tym fusbalym za tela niy bōł, ale jak sie jesce niyskorzij wykǒzało, srogszymi byli my do kupy miyłośnikōma gorzǒły, jesce barzij radzi mielichmy gorzǒła niźli tyn fusbal. I Wiycie, Wy moje roztomiyłe, u nǒs we Chorzowie bōł AKS i „Ruch” ale łoba ze Ecikym skamraciyli my sie ze fusbalokōma ze GKS-u Katowice, ze kierymi to niyjedna szykownǒ flaszecka gorzǒły, wina abo biyru my wysłepali. Zatyl te chopcy, te nasze kamraty-fusbaloki i przisznajdowane hajery (ja, przisznajdowane, bo wtynczǒs take fusbalkluby mieli „spōnsora” a tym byli nǒjczyńści gruby) wlejzli do piyrszyj ligi. Jejich piyrszy szpil we tyj lidze bōł dwa dni skorzij mojigo gyburstaku – we niydziela łōsmygo siyrpnia 1965r. Uciychy ze tego placu we piyrszyj lidze mieli wszyjske co niymiara, sporze i beztōż tyż durch i jednym ciyngiym trefiali my sie we chorzowskij kaczmie, takim kafyju „Madziar” (miarkujecie to: „Lyngyel Magyar két jō barát”, pra ?) kaj łoblywali my kǒżdy wygrany, a i przerōmbany bez naszych kamratōw fusbalszpilerōw szpil. I czy to naszym chopcōm wklupali podug lǒt, abo łōni naklupali inkszym – zawdy bōła przileżitość do srogigo, takigo na cǒłki karpyntel fajrowaniǒ, znaczy wysłepaniǒ kielanǒstuch flaszek moc szmektnego madziarskigo wina do kupy ze gorzǒłōm przismycōnōm we rajzyntasi bez tych fusbalokōw, bo musza sam dociepnōńć, co tyn cǒłki „Magyar”, to bōł kafyj, i tam ino wina szło sie szluknōńć. I musza sam terǒzki łopedzieć taki jedyn fal. To bōło – jak sie spōminōm – we 6 paździyrnika 1968 roku. Rychtowǒł sie szpil GKS-u ze Gōrnikiym Zǒbrze. Prawe kibice chorzowskigo RUCH-u mieli rade wszyjskich tych, kierzy poradziyli wklupać berkmōnōm ze Zǒbrzǒ. Nō, tōż my sie tyż szykowali na tyn gryfny szpil. Ale przodzij my ze mojim kamratym Ecikym wyciōngli we rajza po wszyjskich chorzowskich – i niy ino – kaczmach, coby niyskorzij, już na łodwieczerz przikulwitać sie do tego naszygo kafyju, kaj mielimy bezmać fajrować szpil naszych chopcōw: Anczoka, Zigi Szmidta, Rothera, Pyjtra Sobika (mojigo kamrata jesce ze harcyrzy), Paulka Glika, Pyjtra Czaje (we torze) i inkszych, kierych niy byda sam terǒzki mianowǒł. Gǒdało sie, co nasze berkmōny ze Katowic na zicher wklupiōm podug lǒt fusbalszpilerōm ze Zǒbrzǒ.
Nō i napoczło sie. Wandrowali my ze Ecikiym łod szynku do szynku, łod kaczmy do kaczmy, łod strōłdacha do strōłdacha, aże ci nǒs chyciyła, łogarła jakosik ćma niyprzenikniōnǒ i tajymnǒ, ftoryj śćmiywki niy szło – już po przijńściu do sia – poszkopić. Kiejchmy już poskludzali, pozbiyrali te swoji łozdyrgotane, ściorane zezwłoki do kupy, coby byli chocia deczko podane na ludzi, spōmnieli my sie, chocia moc procnie, że przecamć miǒł być szpil. Łokrzysiylichmy sie ino szykowym zajdlym piwa i pokwanckali my sie sklupiałe i przigniynte do ziymi bez pierōnowego, łoszkliwego – nad piwo – kaca do naszego kafyju. Wyglōndali my jak wyforskane kanoldy, kacynjamer dziyrżōł ci nǒs festnie, ale kac kacym, a po szpilu werci sie, co jǒ tyż gǒdōm, na isto przinǒleżi sie jakosik halbecka abo kana wina wysłepać ze tymi naszymi kamratami fusbalokami. Wlejźli my raj do tego „Madziara” a sam ci prōzno, żǒdnego chopa driny ino we takij maluśkij gardyrōbie bōła szatniǒrka, kierǒ zdrziła na Abrahama, brała ci jōm srogachnǒ drzymota.
– A czamu sam jes tak prōzno ? – udało mi sie procnie pǒrã słōwecek do kupy poskłǒdać.
– A po jakiymu dyć niy miało by sam być tak prōzno? – ździebko znerwowanǒ łodpedziała szatniǒrka, kiero my nǒgle łocuciyli.
– Nō, przeca bōł szpil! – gǒdōm opaternie do tyj zmierzłyj baby. – Mielichmy sam to terǒzki na łodwieczerz łoblywać, fajrować...
– Chopy, jaki szpil, jake łoblywanie, co za fajrowanie? – wyprościyła ci sie szatniǒrka, a jeji zmǒrscki swinyli sie we pytajnik, we takǒ fragecycha (jakby to pedzieli Miymce).
– Nō, przeca nasze karlusy wklupali „Gōrnikowi” Zǒbrze dwa do nula. A dyciś dzisiǒj jes niydziela, bōł szpil...
Ta lampucera łozdziawiyła gymba, takǒ ci jōm wziyna dziwota, iże blank słōwecka nǒjprzodzi niy poradziyła wypedzieć. Ale jakosik sie spamiyntała i rzykła:
– Chopcy, tyn szpil bōł na isto we niydziela tela ino, co tydziyn tymu nazǒd. I to niy nasze chopcy wklupali tym ze Zǒbrzǒ, ino Gōrnik Zǒbrze wklupǒł naszym!
A my doimyntnie zgupnyli, chocia jesce łoka mrzik tymu zdǒwało sie nōm, iże wysłepanǒ gǒrzǒła niy łostawiyła we naszych filipach żǒdnego placu na srogsze łogupniyńcie niźli łozfaklowała.
Łod jakigoś czasu niy mōm rǒd gawcyć sie do zadku, na to wszycka, co już we tym mojim życiu bōło, bo kiej filuja, zaziyrōm hań za sia, we tameszne lata, coch już dǒwno przepasowǒł, kiere do imyntu już ci minyli, ringuja sie ze mojim forantym pamiyńci i pytōm sōm sia jak to sie stało, iże taki pieśliwy synek jak jǒ, szkolorz muzycznyj szuli, kiery ze uciychōm grǒł na krzipkach, zgolymy karlus, co miǒł festelnie rǒd cǒłkǒ muzyka, literatura, tyjater, sznupok dociyrny ludzi i świata, znacy jǒ – bechnōł we gǒrzǒła, we ta ci łoszkliwǒ ankoholowǒ niymoc, kierǒ już niyjednygo przewiōzła bez Styks i to bez hilfy Charona.
„ ... Po mieście krążę wpōłśpiącym
I pytam przeciągłym śpiewem,
Czy ono snem mym dławiącym,
Czym ja jest jego wyziewem ... „
Spōminōm se jak ci tyż sie to wszyjsko u mie napoczło. Bōł cheba rok 1957 abo 58. Tak jakosik we połowinie czyrwiynia, kiej sie jesce niy napoczli feryje poszlimy we sztyrze na baje. Jedyn ze kamratōw pichnōł ci ze mamulkowego portmaneja (łōna bōła handlyra) piyńćset złociokōw, wiycie, tako banknōta ze berkmōnym (niyftore gǒdali na to „gorol”). To bōło moc pijyndzy. Pokwanckali my sie wszycka do kupy na „liga” (niyskorzij mianowali to „Dolina gōrnika”). Po drōdze lajstli my sie śtyry flaszki wina patykiym pisanego. We słepaniu tego jabola zaprawiōny już bōł na fest jedyn ze mojich klasowych kamratōw (miǒł już siedymnǒście lǒt, bo trzi razy łostǒł siedzieć we szōstyj klasie), i to łōn nǒs naumiǒł polekuśku słepania. Po wyduldaniu cǒłkij jednyj flaszki zrobiōło nōm sie przijymnie i miyło, i bōło na isto szpasownie. Filowǒłech, iże zwyrtōm sie naobkoło ze cǒłkōm ziymiōm. Tyn dziwǒczny dlō mie „stan niyważkości” festelnie mi sie spodobǒł. Niyskorzij dyć żysz palica sie zrobiyła ciynżkǒ choby kastrol ze blajym i anich sie spodziǒł, jakech nynǒł kajsik we ciyniu stroma. Klara sie jadnakowōż szibła i jakiś czas spǒłech we tym słōńcu. Kiejech sie łocuciōł, to lepszij niy gǒdać jakech wyglōndǒł. Wtynczǒs ale stykło sie jesce deczko przenynać we chałupie, coby moja mamulka niczego niy zmiarkowała, stykło na rozwidnioku łoszpluchtać pychol i wyszǒjrować zymbiska, szluknōńć kiszki abo wrawygo mlyka i po ptǒkach. Cowiek mody, tōż tyż i w te pyndy wrǒcǒł sie do zdrowiǒ. Przetwało ino spōmniynie frojdnygo „rauszu” a ło przikrych, mierskich skōtkach napraniǒ wartko sie przepōminało. Napocznōłech deptać sōm, abo ze kamratami na piwo. Wtynczǒs tyż gǒrzǒła, ankohol pōmǒgǒł czowiekowi na wszyjsko. Szterować napocznōł niyskorzij; trza na to bōło doczkać jakiesik śtyrdziyści pǒrã lǒt. Jak to śpiywǒł Andrzej Sikorowski:
„Ale to już było
Znikło gdzieś za nami.
Choć w papierach lat przybyło
To naprawdę wciąż jesteśmy tacy sami.”
I sam mi klapujōm gynał sztrofki jednygo mojigo kamrata Stanisława Neblika, kierego wszyjske sam u nǒs mianujōm Fojermanym:
„W familoku jes impreza,
wszyjscy u Jōzika sōm,
baby noszōm na talyrzach,
chłopy w karty, w szkata, rżnōm.
U Jōzika dzisiej świynto,
łōn zaś bydzie starszy rok,
tōż familok tyż pamiyntǒł
i postawić musiǒł chop.
Bo jak Ślōnzǒk mǒ gyburstag,
kǒżdy z nǒs to przeca znǒ,
to we flaszkach mǒ łōn prōzno,
za to we blumwazach fol.
Jak wybije zygǒr pōłnoc,
to trza do dōm ciōngnyć spać,
choć sie karty fajnie ciōngło,
to trza do roboty wstać.
Jutro bydzie kǒżdy chory,
chopōw bydzie trzimǒł kac,
baby przidōm spōmōc pomyć
i impreza bydzie zaś.
Cały tydziyń sie bawiymy,
jak gyburstag mǒ sam ftoś.
My łokazjǒ sie znǒjdymy,
żǒdnǒ niyma przeca zło.”
Tak ci my fajrowali, tak my jimu winszowali zdrowiǒ, iże sie przi tymu moje zdrōwie blank popśniyło!
A jǒ to zawdy gǒdōm ze uciychōm: WINO, KOBIYTY I ŚPIA !!!
Chocia jedyn mōndrok już bezmać we siedymnǒstym wiyku – taki Daniel Naborowski – prawiōł we jejigo sztrofkach cosik takigo, iże :
„Kiepska miłość o głodzie,
Nie chce się giąć po wodzie,
Ale po dobrym winie
Dogodzi się dziewczynie.”
Możno to i prǒwda, nale niy bydymy sie sam ło to fest spiyrać i fantować, pra?
Zaloguj się
Zarejestruj się
FAQ
Szukaj
