Świętochłowice - Forum bez polityki

Idzie to tyż posuchać na www.ojgyn.blog.onet.pl

Nō, tŏż mōmy dzisiŏj łostatniŏ sobota latośnego karnewalu. Za trzi dnioszki, we wtorek pōjńdymy kajsik na „śledzia” a zatym we strzoda (10 lutego) kapelōnki bydōm nōm suć na palice hasie. Nō, fto tam pōjńdzie na te tōnkanie harynka, to pōjńdzie... jŏ do kupy ze mojōm Haźbiytkōm latoś na zicher... niy!
Jużech sam niyrōłz pisŏł (gŏdŏł), co tyn czŏs festelnych balangōw, biysiadōw i bigli, te cŏłke zapusty (jak inksze, łoszkliwce gŏdajōm – rozpusty) zawdy twali, i zetrwajōm łod Nowygo Roka aże do łostatkōw, aże do „śledzia”, po kerym je ta strzoda popielcowŏ i fajrant tańcowaniŏ i uciychy. Kajsik żech wyczytŏł, że tyn gryfny i dobrotliwy charakter Ślōnzokōw pokazywŏł sie we tańcowaniu, saniōwkach abo szlichtadach, kolyndowaniu wrōłz, we szumnych zabawach. Szykowne, wysztafirowane i uciyszne dziołchy tropiyli sie coby wtynczŏs nŏjść, chycić prziszłygo chopecka skuli tego, iże bez post, po tyj strzodzie popiylcowyj bydzie już na to na isto za niyskoro.
Jesce moja Starka na te trzi łostatnie dni zapustōw, na niydziela, pyndziałek i wtorek gŏdali „kuse dni”, kej wszyjskie szpasowali, fimlowali, kej sprŏwiali szlichtady, kej tańcowali bez dziyń i noc do padniyńciŏ, i kej jesce modzioki przeblykali sie za żydōw, cygŏnōw, roztomajtych tatarōw, za dziadōw i jesce za roztomajtŏ gadzina (bery, capy, wilki i co tam jesce). Fto by tam co niy gŏdŏł, te łostatnie dni, te łostatki to zawdy bōło mocka uciechy i szpasu dlŏ wszyjskich, kej jesce kŏżdy dŏwŏł pozōr na tyn srogi niyskorzij post.
I to bydzie richticzny szlus ze karnewalym, szlus ze zapustami.
A jŏ niy bōłbych Ojgynym ze Pnioków, kejbych sam niy spōmniŏł starych fali, starych gyszichtōw. Przeca miarkujecie, iże mie, festelnie już zwiykowanymu czowiekowi lekcij sie spōmnieć, co mi sie przitrefiyło pŏra lŏt tymu nazŏd, niźli spomiarkować eźlich bōł dzisiŏj we haźliku, abo i niy.
To bōło jakosik po tym łoszkliwym „śledziu”, po tym tōnkaniu harynka na łostatek karnewalu.
Tela jesce bocza, pamiyntōm, chocia jakesik tam czŏrne dziury we tym filipie tyż mi sie już uplōncli. Ino, jak to szło dalszij? Ślydź, harynek, (a możno to i kaper?) łostatki, popielec... Ludzie, cheba mi sie wszyjsko już terŏzki pometlało. Moja Starka zawdy gŏdali, co we tyn harynkowy wtorek, dzioboł styrcy blank za dźwiyrzami szynku, knajpy, karczmy i akuratnie zapisywŏ wszyjskich, kerzi dziepiyro po dwanŏstyj w nocy wylazujōm ze bigla, ze balangi. I niy dziwota, co już kajsik we szesnŏstym wiyku jedyn Araber gŏdŏł swojimu zultanowi, ftory sie mianowŏł Sulejman II, iże Polŏki bez zima dostowajōm ptŏka, fimla, i festelnie bez karnawał warijujōm, podwiyl łōnym kapelōnek niy posuje hasiym palicy, kere to hasie dziepiyro... lyczy wszyjskie te gupoty. Nale, co tam, niy bydymy sie tam jakimsimi Araberami tropić, styknie co powia, iże już łod starego piyrwyj gŏdali takŏ powiarka:
„Zapust smutny, post wesoły – bydziesz chopie bez rok goły”.
I beztōż coby niy bōło nikiej we tyj powiarce musielibychmy wszyjsko na łopak zbajstlować. Tela ino, co niy zawdy czowiek poradzi zahaltować, zabrymzować ze tymi harynkowymi gupotami.
Ja, terŏzki cosik mi sie sam belōnce. Jakosik tak we tyn wtorek sprawiōłech sie ze śtyry harynki solōne i jednego żywego kapera, takigo srogigo, fetownego karpfa. I tu sie wszyjsko napoczło. Wrajziōłech te harynki do ausgusa, nalŏł aże do rantu wody, coby łōne sie dobrze wytoplali. Ino, coch tam niyskorzik kuknōł, to zawdy we tym ausgusie wody już niy bōło. Słepali ta woda choby mōj kamrat Byno gorzŏła u Pyjtra (a sztyjc fandzoli, iże niy słepie), abo co. Ciyngiym żech dolywŏł i dolywŏł a sam juzaś nic, blank prōzno. Dziepiyro Świekra mi pedziała coch frōpa rajn niy wrajziōł, ale eźli to czowiek musi ło wszyjskim medikować, kej mŏ na gowie i Starŏ, i Świekra, i harynki i jesce kapera we badywannie. I ta łostuda napoczła sie łod tego kapera. Tak jakosik bōłech po piyrszyj halbecce (wiycie, czowiek musi ci sie jakosik ździebko skorzij na ta „śledziowo” balanga narychtować!), kej ci dō mie przegŏdoł ludzkim głosym tyn karpf.
Ludzie! Zlynknōłech sie jak sto dioskōw, bo to przeca niy wilijŏ ino zapustny wtorek. Nō ale, tyż zarŏzki spōmniŏł mi sie jedyn kamrat, kery dŏwno, dŏwno tymu na „Amelōngu” łapnōł ci bōł karasia, plyca abo co inkszego. I tyn karaś kŏzŏł mu sie łobrać trzi winszbildy, trzi życzyniŏ, kere mu sie spŏłniōm, kej ino ta ryba wciepnie nazŏd do wody. Wciep, pomedikowŏł i gŏdŏ:
– Kciŏłbych pojechać do Indiōw.
Cosik myrgło i łorŏz siedzi ci łōn na elefancie blank we pojstrzodku tamesznego stanu Andhra Pradesh we Indiach. Gawcy tak naobkoło i juzaś gŏdŏ:
– A terŏzki to bych kciŏł znŏjść sie we takim srogim palaście, pałacu.
Ani sie niy spodziŏł a sam już je szykownie łobleczōny na takij srogij zofie we richtik gryfnym, dupnym pałacu. Trocha sie dziwuje, ale juzaś gŏdŏ:
– A terŏzki kciŏłbych sie legnōńć na tyj zofie i ździebko sie ponynać ze takōm wizgyrnōm Hinduskōm. Zetrwało mało wiela a łōn ci sie przecuciōł kole takij blank sagij, szumnyj, szwarnyj dziołchy. Kuknōł ci tak na nia a łōna miała ci maluśki taki czerwiōny flek na czole. Wziōn i zdrŏpŏł łōnyj tyn flek i... wygrŏł ku tymu jesce naszŏ syrynka.
Jakech już pedziŏł, przegŏdŏł dō mie tyn kaper we badywannie, rzōndziōł cosik ło jakimsik „popiylcowym kŏzaniu”, niyskorzij jesce przegŏdŏł po łacinie, coby niy przepōmnić iżech jes ze hasio i we hasie juzaś sie łobrōca. Gŏdōm Wōm, zgupiŏłech do imyntu i zarŏzki tyż popyndalowŏłech do szynku na Krziżowo, bo mi cŏłkiym i dych, i gŏdanie łodjyno, tak choby mie co za chyrtōń chyciyło. Szluknōłech ze dwa i pyndaluja nazŏd do chałpy, a sam moja Elza, Świekra do kupy ze sōmsiadym bierōm sie, coby mi tego kapera zarznōńć, zaciukać. Żŏl mi sie go zrobiyło i... tak do aże do Wiliji we badywannie pływŏł, boch myślŏł, co przi Wiliji i mie łōn cosik takigo rzyknie, jak tymu mojimu sznapskamratowi. Na łostatek pokwanckali my sie na tego „śledzia”, chocia niy bōło mi za tela do uciychy niy bōło. A, iże mōm jesce takich kamratōw, kerzi majōm radzi ludzi za błozna robić, za balek ciś, toch sie spamiyntŏł deczko i tak przed dwanŏstōm w nocy napoczli my wynokwiać te roztomajte „popiylcowe kŏzania”. Gryfny to ci bōł kejsik zwyk. Żŏl ino, co już tego żŏdyn sam u mie naobkoło niy pamiyntŏ. Taki jak dŏwniyjszy babski cōmber dlŏ ślōnskich kucharyji, jak miymiecki Fastnachtsdienstag lebo przeblykanie sie za dziadōw, cyganōw, żydōw i jakich tam jesce inkszych łochyntoli, i robiynie błoznōw i roztomajtych gupot. Nale, wszyjsko to niy na blank na trzyźbo; trza bōło już dobrze mieć pod myckōm, być blank dobrze chycōnym, coby to wynokwiać i zbajstlować.

_________________
Ojgyn z Pnioków