Świętochłowice - Forum bez polityki

Idzie to tyż posuchać na www.ojgyn.blog.onet.pl

We môju snadno sie u nôs festelnie fajruje, chocia jes ino jedyn taki dziyń, bez kierego te côłkie nasze życie bółoby blank bez cweku. Niy idzie mi sam ło 1-go lebo 3-cigo Môja. Rozłajzi sie ło nôjszykowniyjszy môjowy dziyń, ło... „Dziyń Matki”, kiej na isto kôżdy snôs musi ło swojij modszyj abo i deczko starszyjszyj Mamulce boczyć, kiej kôżdy, bali i taki stary pryk jak jô, musiôłby chnet ci po klynczóncku te mamulkowe, zbakane rynce, te gorście łod praniô ształchnióne i bez rojmatyka powykróncane – kusikować. Przeca fto jak niy naszô Mamulka sklapnyli nóm grace i naumieli do porzóndku rzykać „Aniyle Boży, stróżu mój” i „Łojcy nôsz”? Fto tyrôł tyż we nocy po dochtora, kiej chycióła nôs laksyra po habniyntych ze kamratami we zegródkach sztachlokach? Fto tyż ło szaroku, we połednie i na łodwieczerz rychtowôł jôdło, choby ino zupa ze papioka abo i ze pokrziwy? Chocia, i tam Mamulka niyrółz chlastła bez rzić kopyścióm abo jakóm lapóm, mokróm chadróm, to przeca ino skuli tego, iże nóm fest przoła i kciała coby my na ludzi wylejźli. I niy bóło żôdnego jesce „Rzecznika praw dziecka”, ftory niy do zwóli, coby cowiek (łojciec abo mamulka) na swojigo bajtla krziwo kuknół, bo to ci jes „przemoc w rodzinie”.
Jô ze mojim bracikiym bylichmy na isto dioseckimi gizdami, i jak my już tak do łostatka dopolyli naszym wyrobianiym Mamulce, to niyrółz sie zapómniała i praskła bez rzić tym, co tyż tam pod rynkóm miała. I do dzisiôj mómy to we srogij zocy, łostôł nóm mores i reszpekt dlô Nij, a to wszyjsko dozwolóło nóm wyjść na ludzi i tyż dlô inkszych mieć mocka reszpektu.
Nó ja, ale gôdô sie:
Chocia ino rôz we roku Świynto Matki – jij kôżdydziyń dać trza kwiôtki!
I terôzki we strzoda 26 môja wszyjskie dziecka, i te blank maluśke, i te srogsze, nó i te wszyjske stare chopiska i baby bydóm (co tam bydóm?) muszóm skłôdać swojim Mamulkóm kwiôtki i dôwać jakiesik tam gyszynki. Wiycie, mało fto dzisiôj boczy, iże piyrszy rółz we Polsce fajrowali te świynto we 1926 roku we Krakowie. Chocia, historyjô Świynta Matki sióngô jesce czasów starożytnich. Fajrowali te świynto, mianowane wiesiynnym świyntym Matki-Nôtury, tam we starożytnij Grecji kiej to skłôdali hółd Rei, babeczce boga Kronosa, ftorô bóła mamulkóm wszychświata i wszyjskich bogów. We Rzymie juzaś ci fajrowali świynto bóginki Cybele (tyż miyniyli jóm mamulkóm bogów) a bóło to bezmać kajś miyndzy 15 a 18 môja.
Kajsik kole 1600 roku, we Angli pojawióła sie tradycjô fajrowaniô Maminyj Niydzieli. We tyn dziyń – a bóło to we szczwôrto niydziela Srogigo Postu – łoddôwali ludzie czyść swojim mamulkóm, skłôdali winszowani i tyż dôwali roztomajte maluśke gyszynki. Gôdało sie wtynczôs, co to bóła Niydziela u Mamulki (Mothering Sunday) i bół ci to frajny łod roboty dziyń we kierym majoryntne, i robiónce już dziecka wrôcali do dómów swojich łojców i ze sia przinosiyli gyszynki dlô mamulek. Bóło ci to skuplowane z tym, iże mocka chudobnych ynglickich chopców i dziołchów, bedinowało kajś we dómach zabranych Ynglynderów. I skuli tego, co za robotóm trza bóło wteda wandrować niyrółz fórt daleko (zaobycz bóła to robota kôżdydniówô do kupy ze sobotami i niydzielóma), słóżba żóła we chałupach swojich chlybodawców. Beztóż tyż niy mógła dać se zwólo na to, coby czynsto nawiydzać swojich łojców. Ino we ta Mamulkowô Niydziela dostôwali te istne jedyn frajny dziyń, coby poradziyli łodwiydzić łojcowy dóm i strôwić pôrã godzin ze familijóm. Takim zimbolym tego fajeru bóło ciôstô mianowane mamulcynym kołocym, ftore we zocy dlô swojich mamulek piykli i prziwojziyli do dóm cery.
Trza sam spómnieć jesce, iże we Hameryce we 1858 roku jedna rechtorka Anna Reeves Jarvis łoznojmióła Dni Mamulkowyj Roboty (Mother’s Work Days) a juzaś łod 1872 roka Julia Ward Howe reklamiyrówała Dziyń Matek dlô Pokoju (Mother’s Day for Peace). We 1905 inkszô Anna Javris (cera tyj piyrszyj Anny) wyringowała ustanowiyni już richticznego Dnia Matki (Mother’s Day), ftory łod 1914 roka bół już frajnym dnioszkiym (świyntym naródowym, ja!) we USA, kiery trefiô we drugo niydziela môja.
Roztomajcie to ci jes na côłkim świycie ale cheba niy ma takij dziydziny kajby sie tego świynta niy fajrowało. We Miymcach tyż to jes ta drugô niydziela môja. We dôwniyjszyj Jugosławii (terôzki we tych wszyjskich krajach na jake sie ta Jugosławiô rozpyrskła, króm Słowynii) fajrujóm tyn dziyń 8 marca a we Szpanielsku i u Madziarów jes ci to piyrszô niydziela môja, u Żabojadów – piyrszô niydziela czerwiynia. Nôjskorzij fajrujóm Dziyń Mamulki, bo we drogô niydziela lutego, we Ygipcie – 21 marca. Nôjniyskorzij juzaś fajrujóm Ruske, bo dziepiyro we łostatniô niydziela listopada.
Nó ale, jes ci sam u nôs zawdy we môju te jedzine świynto, ło kierym niy idzie przepómnieć. Jes ci to tyn „Dziyń Matki”, Mamulki, Mamuśki, Mamecki, i jak tam jesce fto bydzie to inakszij mianowôł. We tyn dziyń na isto, prôwdóm trza chocia rółz wybrymzować, haltnóńć, lajstnóńć Jim, tym dlô nôs nôjdrogszym ludzióm, chocia jaki bukytek blumów, tytka kónfektów i pokwanckać sie yntlich tam, kaj na nôs na isto niy poradzóm sie doczkać, kaj zawdy jes plac przi stole, kaj zawdy nóm, choby my byli nôjsrogsze gizdy – przajóm. Tam trza tyn kusik na te posmôrszczane łod roboty rynce dać, piyknie, szykownie podziynkować za ta utropa, za te staranie bez côłki żywot. I niy godejcie mi sam gupielokowato, co przi tym waszym côłkim tyraniu za złociokóma, moge być knap ze czasym, iże możno zaboczyć ło Tyj, kierô nôs na tyn świat wykludziyła i – tak blank po prôwdzie – na ludzi wyrychtowała. Choby i Łóna miała już swój spokojny plac na smyntôrzu.
Deczkoch sie ino latoś tropiół, coby juzaś te dioseckie angyjbery tego gryfnego świynta nie zwekslowali, bo Amerikóny fajrujóm tyn dziyń dwa tydnie skorzij nôs. Niy rzykna, coby niy bóło na mie, iże bez te łostatnie lata pozórnie kukoł żech, gawcółech, zaziyrôł na tych pónabushowych cy – terôzki obamowych – kowbojów i naszych samtyjszych utrzidupskich politykerów, coby my tyż niy bóło nikiej ze Walyntynkóma, Halołinym, jakimsik świyntym Patrikiym i inkszymi tam jesce gupotami. Nó, tóż podwiyl co, wszyjskie terôzki we strzoda dwadziestego szóstego môja trefiómy sie u naszych MAMULEK!
I niy ma Pónbóczku smiyłuj sie!

_________________
Ojgyn z Pnioków