Świętochłowice - Forum bez polityki

Idzie to tyż posuchać na www.ojgyn.blog.onet.pl

Nó, a terôzki bydzie cosik ku pouczce, bo kiej jak niy przi Dniu Dziecka prôwić kôzanie, ło tym, co dziepiyro wele starych lôt gelduje.
Wiycie, Lew Tołstoj, kiery we swojim dugim życiu zdónżół napisać chnet ło wszyjskim, łostawiół potómnóści tyż i krótkô łozprowka ło żółwiach. Jego gónny pies znôd kejsik szildkryjta, żółwia, wzión go do pyska, smycół bez jakiś czôs we zymbiskach a zatym zakopôł we ziymi. Pisôrz niy łodkopôł zwiyrzôka, poszôł dalszij. We naszych czasach społyczyństwo zarôzki przeciepło by mu, przigónióło by mu niyrichticzne uważowanie gôwiydników, a ludzie we takich kostimach żółwi Ninja wyszykowali by we Jasnyj Polanie pikiyta protystacyjnô. Ale we czasach Tołstoja żółw, niy móg rachować na hormijô sparciô – ganc ajnfach, sóm wylôz ze ziymi. Żółwie sóm w tym niyzgórsze i móndry Tołstoj ło tym na zicher wiedziôł.
Wiycie, we dzieciynctwie zawdy marzółech, blyndziółech ło tym, coby mieć... kónia. Kciôłech ci go trzimać na balkónie. Nó, i jesce musowo – podwiyl mie jedyn łoszkliwy szpic, balan niy użar – srogigo „nowofundlanda”. W mojim ajnbildóngu te zwiyrzyńcia – blank niywidoczne dlô mojich łojców – miyszkali symnóm i co jakiś czas wybôwiali mie ze łopresyji. Na puklu kónia mógech przeca śmietnóńć przed familokowymi chacharami, psiôk wycióngôł by mie ze „Maryny” abo ze rybnioka na „Lidze”. Ale we życiu tak ci już jes, iże ło kóniu fantazjyrujesz, a kiej przijńdzie co do cego, lajstniesz sie żółwia. Z czasym serce stôwo sie corôzki twôrdsze, gynał jak szkorupa tego gada. Sprôwiajónc sie żółwia, wybiyrôsz toć ja niy tela przociela, wiela tajla ajnrichtóngu wnóntrza.
Handlyrz, ftory sprzedôwôł żółwie urzyndowôł kajsik na zadku srogigo szaberplacu, na kierym handlowało sie tyż inkszóm roztomajtóm gadzinóm. Brodziaty, zmierzły chop, łobziyrajóncy sie na boki choby złodziyj, uwrził deczko deklik ze drzewniannyj kisty – driny łoboczółech góra pancyrzy łobwiniyntych izoliyrbandym na taki szimel, iże szłapecki złóstali we pojstrzodku skukane pod szkorupóm i ino łebulki na dugich posmôrszczanych karkach wycióngali sie ku mie we niymym błôganiu. Jes na isto srogô różnica miyndzy żółwiym, ftorego wszyjske znómy ze naszych dzieckowych bôjków – rułowatym, hyrnym, drugda powiynkszónym do miary dinozaura – a tymi sam żałósnymi stworzynióma, kiere uwidziôłech rajn we kastli pytloka i rabsika. Bez te spresowanie i mnógość, przestali być przedstawiciylóma przirody łożywiónyj a stali ci sie przirodóm niyłożywiónóm.
We myślach ciepnółech ryjda do tego pytloka:
– Cowieku! Twój dalyki przódek wiyrzół, iże naszô Ziymia spiyrô sie na srogachnym żółwiu. Cóżeś chopie zrobiół ze tóm szykownóm przipowiyścióm? Łokryńciółeś jóm góminiannym bandym i wciepnółeś do putni.
Ale na głós niy pedziôłech blank nic, ino wyjmnółech dwa nôjmodsze – jak mi sie zdało – żółwióntka, zapłaciółech lagramynckimu brodziôrzowi i wartkoch pogzuł do chałpy. Dóma wyplańtołech je ze wiynzów, łoszpluchtôł i postawiół na prociw siebie. Spodziywôłech sie na isto uwidzieć, jak sie łóne radujóm ze łodzyskanyj ślebody. Ale moje podłopiyczne łozlejźli sie we inksze stróny, niy uważujónc blank na mie. I już ci tak łod dwuch lõt lejóm sie żurym i fest ci markiyrujóm, iże niy znajóm mie, ani bali siebie wzajym. Próbuja sie to jakosik wytuplikować... żółwie to ci przeca pierónym stare zwiyrzôki i beztóż tyż poradzóm łobyjńść sie bez kamractwa. Możno skuli tego tak dugo żyjóm?
Moc narodów miyni, co żółwie sóm festelnie móndre. A w czym łobjôwiô sie ta jejich móndrość? Możno w tym, iże wiela widzóm, ale blank niy ryagujóm. Niy wadzóm sie, niy przerywajóm drugimu, niy mekrujóm, niy snokwiajóm... a tak na isto, to blank sie niy wychylajóm. Przifilowôłech, iże pierónym majóm rade słeboda. Eźli je wrajzić do akwarjóm, bydóm praskać, klekotać szkorupóm ło ściany szklannygo heresztu. Po prôwdzie niy tak hystericznie jak kamczyki abo sysoły, ale równomiyrnie, ciyngiym, sztyjc, dziyń i noc. A kiej ino wypuszcza je na wolność, schróniajóm sie, zadekujóm we jakimsik ciepłym winklu i zarôzki napoczynajóm nynać.
Jak côłko gadzina, żółwie majóm rade wiesna. Wiycie! Mogóm sie bali wtynczôs i zakochać, ale do przónia potrza jim spôłniyniô mocki warónków: słóńca, piôsku, frisznych moików. Bez tego niy majóm sie za inksze łosobniki.
Duszne chorzowskie pomiyszkanie, to niy ma dlô takij gadziny dobry plac na zolyty. Na wiesna moje żółwie, że tak wicnie rzykna, pokroczajóm, urychlajóm swój szrit – wylazujóm ze swojigo winkla, sztrekujóm sie, a rółz sómech uwidziôł, jak jedyn śnich łotwar szyroko swoja pôszcza i wydôł ze sia „archaiczny” ryk. Miôłech wrażyni, iże przegôdôł dó mie kamiyń.
Jako dómowy zwierzôk, żółw mô ci jedyn fyjler: jes pierónym twardy. Niy dô sie go podrôpać za uchym abo pogłôskać jak koczka. Blank niy ryaguje na wółani – niy poradzi poszkopić jynzyka ludzi. Za to jes ci fynómynalnym rechtorym ciyrpliwóści.
Nó ale, żółwie mogóm tyż być przidajne. Wybawiyli mie kiejsik łod jednyj upiyrdliwyj kamratki mojij Elzy, kierô dwa-trzi razy do roka przikludzała sie ku nóm do Chorzowa (sam bóła ze wsi kole Czynstochowy), coby pozwiydzać nasz panaziyntkowy Park Kultury, ale tak by tak nawiydzała ino te nôjsrogsze zuper- i hipermarkyty a niyskorzij wszyjske jeji sprawónki – madrace, krómlójchtry, bigelbrety – spali wrółz u nôs. Niy poradza spokopić jak dugo by to zetwało, kiejby niy jedna bezsynnô noc, kierô ta naszô znôjómô na isto przetrôwióła na pozornym wsuchiwaniu sie we dziwokie chrómpiynie. Zarôzki ło rowidnioku wytuplikowołech ji, co to bół nasz „poltergeist”, duch, do kierego my sie już blank przibadali.
Ta istno ci już nôs łod poruch miesiyncy niy nawiydzô. Lecy kedy, jak zwóni, pytô sie jak sie tyn nasz gajst czuje. Łodrzykóm wtynczôs, iże poniykedy go poradza ujzdrzić. Jes łokróngły jak UFO a jô ucza sie planetować ze malunków jejigo szkorupy.

_________________
Ojgyn z Pnioków