Idzie to tyż posuchać na
www.ojgyn.blog.onet.plWiycie! Miŏłech Rechtora, ftory miŏł srogi reszpekt i zoca u nŏs szkolorzy. Niy byda Go sam mianowŏł (bo możno by tego niy kciŏł) ale rzykna, iże oradziōł ci nŏs zarazić historiōm, naszym polskim lynzykiym i tym czego nikandy niy ma za wiela, tym iże mōmy radzi wszyjsko to, co dŏwnij bōło naszygo, co sie ze naszōm gŏdkōm knōłtluje. Bo przeca naszŏ gŏdko to jes gŏdka łod Rejōw i Kochanowskich. Nō, możno niy tak direkt, ale zawdy. A wiela wicōw ci poradziōł łozprawiać, szpasu narobić, to ino te wiedzōm, kiere byli Jejigo szkolōma. Krōm tego poradziŏł fajniście berać ło starych Polŏkach, ło naszych zwykach. I mie tyż to tak po niym łostało. Zawdych ci Łōn kajsik sznupŏł za roztomajtymi berami, powiarkami, zwykami. A kiej mie już moja Elza poradziyła na isto dopŏlić, abo kieryś kamrat niy poradziōł przijńść do porzōndku ze jejigo familijōm, toch zarŏzki mōg ta jego utropa ździebko przełōnacyć. Na tyn przikłŏd. We kŏżdyj familiji sōm jakiesik krewne, kiere mogōm czowiekowi życie łoszeredzić. A już blank dŏwno, za starego piyrwyj, niyftorych familijantōw mianowali tak, iże kŏżdy wiedziŏł, co to za perzŏłna. I stare Polŏki mieli miano jak: „żełw” albo „żełwica” (też niewiastkōm niyftorzi zowią), tj siostra łod chopa. A juzaś niyjaki Szymonowicz pisŏł we tych jejigo „Sielankach” iże:
„Żołwice i bratowe u jednego stołu,
I świekry i niewiestki jadają pospołu”.
A ku tymu juzaś baba łod brata, bratowŏ mianowała sie jątrew. Dŏwŏcie pozōr? Jōntrew (to łod jōntrzyniŏ, abo – jak gŏdajōm – łod łodbiyraniŏ choby wrzōd). A kiej jesce rzyknōńć, iże chop łod ciotki to je pociot, a juzaś na wrōny, kawki tyż gŏdajōm ciotki, to już mŏcie cŏłkŏ familiŏ, kerŏ poradzi we chałpie łostudy narobić, iże hej... A wszyjskie miana klapujōm, pra? Abo take cosik. Idzie gynał wyeklerować po jakiymu na baba gŏdŏ sie: żona? To tyż jes blank ajnfach.
Widzicie, sam u nŏs na Ślōnsku baba to bōła baba, starŏ lebo zarŏzki po ślubie babeczka czy dziubecek. A niy tam żŏdnŏ „żona”. Bo kiejsik blank staropolske „żonąć” (nic inkszego jak nasze żynōńć) to bōło: gnać, pyndzić, porwać (wiater dyszcz żynie, rzyka ze gōr żynie, śmiyrtka tak dobrego jak i łoszkliwca jednōm rajōm żynie). I tak ci za starego piyrwyj Gorole (nō, Lechity lebo inksze Słōwiany) porwanŏ (chycōnŏ, przignanŏ) we małżyńske miody baba, dziołcha, frela – jak to mieli dŏwnij we starożytnym zwyku, we mōłdzie – mianowali „żoną”.
Zaloguj się
Zarejestruj się
FAQ
Szukaj
